Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Elon Musk ve ABD Başkanı Donald Trump arasında başlayan ve kısa süre içinde büyüyen gerilim tüm dünyada gündemin ana maddelerinden biri haline gelmiş durumda. Elon Musk’la yaptığı tartışmanın ardından Başkan Trump, ‘Truth Social’ adlı sosyal medya platformunda,“Bütçemizde milyarlarca ve milyarlarca dolar tasarruf etmenin en kolay yolu, Elon’un hükümet sübvansiyonlarını ve sözleşmelerini sonlandırmaktır. Biden’ın bunu yapmamasına şaşırdım!” şeklinde bir paylaşım yapmış, Elon Musk ise buna karşılık kendine ait X platformunda,“Başkan’ın hükümet sözleşmelerimin iptali hakkındaki açıklamasının ardından SpaceX, Dragon uzay aracını derhal hizmet dışı bırakacak” paylaşımını yaptı. Musk, bu paylaşımın ardından X’te kendisini aceleci davranmaması konusunda uyaran başka bir kullanıcıya verdiği yanıtta, “İyi tavsiye. Tamam, Dragon’u devre dışı bırakmayacağız” diye yazdı. Kamuoyunun gözleri önünde açıkça yapılan ve devam eden bu laf dalaşının ABD’de ne gibi gelişmelere sebep olacağı henüz tam olarak net değil ancak tartışmanın şiddetlenmesi halinde en ağır fatura ABD’de ulusal güvenlikten sorumlu kamu kuruluşlarına çıkabilir.
Trump ve Musk, tartışmadan önce Beyaz Saray’da sık sık bir araya geliyordu.
EN ÖNEMLİ DARBE UZAY ÇALIŞMALARI OLABİLİR
Elon Musk’ın sahibi olduğu SpaceX, ABD başta olmak üzere birçok ülkeye hizmet sağlıyor. ‘Space News’ adlı haber platformunda geçen ocak ayında yayınlanan bir makaleye göre şirket geçen yıl Falcon 9 ve Falcon Heavy roketlerini kullanarak 134 farklı fırlatma yaptı. Dünyada bu sayıya erişebilen başka bir ülke veya özel şirket olmadı. SpaceX’in fırlatmaları, 2024’te yörüngeye yerleştirilen toplam uyduların yüzde 84’ünü oluşturdu.
Space X ile ABD ordusu arasındaki iş birliğinin de üst düzeyde olduğu biliniyor. Nisan ayında, ABD Uzay Kuvvetleri Uzay Sistemleri Komutanlığı (SSC), Space X ile 28 fırlatma için yaklaşık 6 milyar dolar değerinde yeni bir sözleşme imzaladı. Aynı dönemde o sırada, Space X’in rakipleri olan Boeing-Lockheed Martin ortak girişim şirketi olan United Launch Alliance, SSC ile 19 fırlatma için 5,4 milyar dolar, Amazon’un sahibi Jeff Bezos tarafından kurulan Blue Origin de 7 fırlatma için 2.4 milyar dolarlık sözleşmeler imzaladı. Space X’in yeniden kullanılabilir roketleri sayesinde rakiplerine oranla daha ekonomik bir iş ortağı olarak görülüyor. Elon Musk’ın Trump ile tartışmasının ardından bu konuda yaşanacak bir iptalin ABD Uzay Kuvvetleri’nin bütçesinde önemli bir mali yük yaratabileceği ifade ediliyor.
Space X’in fırlatmalarının önemli bir kısmı, Savunma Bakanlığı ile iş birliği yapılarak gerçekleştiriliyor olsa da bu fırlatmaların bir kısmı da Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) ile bağlantılı olan Ulusal Keşif Ofisi’nin (NRO) kullandığı sistemler için yapılıyor. 1992 yılında varlığı resmi olarak kabul edilen ve uydu istihbaratı alanında çalışmalar yapan NRO’nun, ABD ulusal güvenliği için çok önemli ve son derece hassas bir kurum olarak görülüyor. Space X, Falcon 9 roketleriyle 2025 yılında NRO için 5 farklı fırlatma gerçekleştirdi. 2024 yılında yine NRO için 6 fırlatma yapıldı.
‘STARSHIELD KULLANMADAN 10 ADIM ATAMAYIZ’
Musk’ın uzay alanındaki yatırımları sadece Space X şirketi üzerinden yapılan fırlatmalardan ibaret değil. Ünlü milyarderin uydu interneti ve iletişimi konusunda da önemli yatırımları bulunuyor. Bunların başında Starlink ve ABD hükümeti için daha güvenli iletişimi mümkün kılan Starshield geliyor. ABD’de ordu başta olmak üzere birçok resmi kurum bu sistemlere ciddi ihtiyaç duyuyor. ABD Ordusu Komuta, Kontrol, İletişim ve Ağ Program Yürütme Ofisi başkanı Mark Kitz, Ağustos 2024’te gerçekleştirilen bir konferans sırasında,“Starshield’e bağlanmadan 10 adım atabileceğinizi sanmıyorum. Ordunun Starshield’a çok bağlı olduğunu söyleyebilirim”demişti.
Starlink ve Starshield sistemlerinin ABD ordusuna her geçen gün daha da entegre hale geldiği biliniyor. ABD ordusunun başta uçak gemileri olmak üzere birçok kritik sistemde iletişim maksatlı Starilink kullanıyor.
‘ALTIN KUBBE’ DE CİDDİ ŞEKİLDE ETKİLENEBİLİR
Trump-Musk tartışması, yakında zamanda ABD Başkanı Trump’ın duyurduğu ‘Altın Kubbe’ füze savunma sistemini de ciddi şekilde etkileyebilir. Proje kapsamında uzaya fırlatılması gereken uyduların fırlatılması Space X dışında bir şirket tarafından yapılması halinde maliyetleri ciddi şekilde arttırabilir.
Space X, Altın Kubbe projesinde yer almak için Musk’ın roket ve uydu şirketinin yazılım üreticisi Palantir ve otonom sistem üreticisi Anduril ile ortaklık kurmuştu. Üç şirket, Trump yönetimi ve Pentagon’daki üst düzey yetkililerleyapılan toplantıda füzeleri algılamak ve hareketlerini izlemek için dünyanın etrafında dolaşan 400 ila binden fazla uydu inşa edip fırlatılması yönündeki planı sunmuştu.